10 trudności w języku polskim część 1

Nie tylko języki obce nastręczają nam problemów, jak również nasz język polski sprawia trudność nie tylko obcokrajowcom. Również nie jeden raz zdajemy sobie sprawę, ile trudności kryje się w naszej mowie ojczystej, raz gdy ktoś zwraca się o wytłumaczenie językowych zawiłości, a dwa, gdy sami popełniamy błędy.

Zestawienie 10 trudności w języku polskim nie rości sobie prawa do całkowitego rozwiązania trudności językowych języka polskiego, pokazuje tylko jakie najczęściej wyrażenia sprawiają nam kłopot w mowie i piśmie. Pomijamy w rankingu  słowa stanowiące tzw kalki językowe, przeważnie z niepoprawnego tłumaczenia języka angielskiego, typu opcja, design, level.  

1. Cudzysłów – niby słowo znane i lubiane, ale odmiana tego rzeczownika przez przypadki jest często obarczona błędem. Nieraz wydaje się , że odmienia się analogicznie do słowa „słowo” (sic!) . Zgodnie z regułą odmiany per analogiam. I mamy Miejscownik:  „W cudzysłowie”, a nie daj Boże „w cudzymsłowie”. Nie jest to łatwe, więc posługujemy się podobieństwem „w rowie” od „rów”.  Poprawna forma miejscownika brzmi „W cudzysłowie”.  Dopełniacz użyj kogo ? czego? Użyj cudzysłowu *nie cudzysłowia* 

2. Półtora . Słowo kłopot. Nie wiadomo co to za część mowy, okazuje się, że jest to liczebnik, ale jak go odmieniać? Półtorej czy półtora? I jak potem Anglikowi wytłumaczyć regułę dla takiego wyrażenia? Otóż można zapamiętać najprostszą zasadę odmiany: półtora przyjmuje końcówkę żeńską „półtorej” tylko z rzeczownikami rodzaju żeńskiego. Półtorej godziny, ale: półtora tygodnia.

3.   Proszę Pani czy proszę panią. Nie raz w dyskusjach słyszymy formę „proszę panią, niech pani posłucha”, co stanowi mylne użycie dopełniacza w miejsce biernika.

4. Rozumiem, umiem, ale! wątpię, czuję, a nie czujem, wątpiem. Końcówki, ach te końcówki. Niektórzy mają tendencję do nadmiernego wymawiania „ę” na końcu słowa, podczas gdy norma językowa dopuszcza twardą wymowę tak jak „e”. Natomiast do błędu zalicza się stosowanie – bodajże gwarowych końcówek – lubiem, tłumaczem, piszem

Ciąg dalszy listy- nastąpi!